વન પર્સન કંપની (OPC) એ ભારતમાં કંપની અધિનિયમ 2013 હેઠળ રજૂ કરાયેલા વ્યવસાય માળખાનું એક અનોખું સ્વરૂપ છે. તે ઉદ્યોગસાહસિકોને એક સભ્ય સાથે કંપની સ્થાપવાની મંજૂરી આપે છે. કાનૂની આવશ્યકતાઓનું પાલન કરવા માટે, દરેક OPC પાસે નોમિની હોવું આવશ્યક છે. આ લેખમાં, અમે OPCમાં નોમિનીની ભૂમિકા, તેમની જવાબદારીઓ અને નોમિનેશન પ્રક્રિયામાં INC 3 ફોર્મના મહત્વ વિશે વિચાર કરીશું.
વન-પર્સન કંપનીઓ (OPCs) એ બિઝનેસ સ્ટ્રક્ચરનું એક સ્વરૂપ છે જે એક વ્યક્તિને ફર્મની માલિકી અને સંચાલન કરવાની મંજૂરી આપે છે. ભારતમાં, એક વ્યક્તિની કંપનીઓ (OPCs) એ કંપની એક્ટ, 2013 દ્વારા સંચાલિત થાય છે. OPC એ એકલ માલિકી અને વ્યવસાયનું સંયોજન છે. પ્રાઇવેટ લિમિટેડ કંપનીની જેમ, તે મર્યાદિત જવાબદારી અને એક અલગ કાનૂની એન્ટિટીના લાભો પ્રદાન કરે છે જ્યારે તે એકમાત્ર માલિકી કરતાં ચલાવવા અને જાળવવા માટે સરળ છે.
OPC ની કામગીરી અને સાતત્યમાં નોમિની મહત્વપૂર્ણ ભૂમિકા ભજવે છે. અહીં તેમની ભૂમિકાના મુખ્ય પાસાઓ છે:
ઉત્તરાધિકાર માટે આયોજન: OPC ના એકમાત્ર સભ્ય સભ્યના મૃત્યુ અથવા અસમર્થતાના કિસ્સામાં વ્યવસાય પર નિયંત્રણ મેળવવા માટે નોમિનીની નિમણૂક કરે છે. આ કોર્પોરેટ કામગીરીના સરળ ચાલુ રાખવાની અને હિતધારકોના હિતોની સુરક્ષાની બાંયધરી આપે છે.
કાનૂની પ્રતિનિધિ: નોમિની OPC ના કાનૂની પ્રતિનિધિ તરીકે સેવા આપે છે અને વ્યવસાય વતી જરૂરી કાગળ અને અનુપાલન પૂર્ણ કરે છે. તેઓ કારકુની ફરજો કરવા, કાનૂની કાગળ પર સહી કરવા અને જો જરૂરી હોય તો, કોર્ટના વ્યવસાયનું પ્રતિનિધિત્વ કરવા માટે જવાબદાર છે.
અધિકારો અને જવાબદારીઓ: OPC ના નોમિની પાસે વિવિધ અધિકારો અને જવાબદારીઓ છે. તેમની પાસે સભ્યને લેખિતમાં સૂચિત કરીને નોમિની તરીકેની તેમની ભૂમિકામાંથી રાજીનામું આપવાનો વિકલ્પ છે. નોમિનીએ આવી કોઈપણ સૂચનાની ગેરહાજરીમાં સભ્યની સૂચનાઓનું પાલન કરવું આવશ્યક છે.
હિતોનું રક્ષણ: અણધારી ઘટનાઓના કિસ્સામાં, નોમિની લેણદારો, શેરધારકો અને કર્મચારીઓ સહિત હિતધારકોના હિતોનું રક્ષણ કરવા માટે રક્ષણ તરીકે કાર્ય કરે છે. તેમની હાજરી વ્યવસાયની પ્રવૃત્તિઓના સરળ સંક્રમણ અને કાર્યક્ષમ વહીવટની બાંયધરી આપે છે.
નોમિનેશન પ્રક્રિયાને ઔપચારિક બનાવવા અને નોમિનીની ભૂમિકા સ્થાપિત કરવા માટે, કંપની એક્ટ 2013 માટે INC-3 ફોર્મ ભરવાની જરૂર છે. આ ફોર્મ શા માટે જરૂરી છે તે અહીં છે:
નોમિની એપોઇન્ટમેન્ટ: ઓપીસીની નિમણૂક પ્રક્રિયા દરમિયાન, નોમિનીની નિમણૂક કરવામાં આવે છે અને INC 3 ફોર્મનો ઉપયોગ કરીને યોગ્ય માહિતી આપવામાં આવે છે. તેમાં નોમિની તરીકે સેવા આપવા માટે નોમિનીની મંજૂરી, તેમની ઓળખ અને એકમાત્ર સભ્ય સાથેના તેમના સંબંધ વિશેના તથ્યો છે.
ચકાસણી અને પ્રમાણીકરણ: INC 3 ફોર્મ નોમિનીની માહિતીની ચોકસાઈની ખાતરી કરવા માટે નોમિનીની ઓળખ અને સભ્ય સાથેના સંબંધની ચકાસણી કરે છે. તે નોમિનીની સ્થિતિ અને ફરજો નિભાવવા માટે તેમની સંમતિની ઔપચારિક ઘોષણા તરીકે કામ કરે છે.
પાલનની આવશ્યકતા: INC 3 ફોર્મ ફાઇલ કરવું એ કંપની એક્ટ 2013 હેઠળ ભારતમાં એક-વ્યક્તિની કંપનીઓ માટે ફરજિયાત પાલનની આવશ્યકતા છે. તે OPC ને સંચાલિત કરતી કાનૂની માળખાને પારદર્શિતા, જવાબદારી અને પાલનની ખાતરી આપે છે.
ભારતમાં વન-પર્સન કંપની સ્થાપવા માટે નોમિનીનું સંમતિ ફોર્મ મહત્ત્વપૂર્ણ છે. OPC માટે નોમિની તરીકે નિયુક્ત વ્યક્તિ દ્વારા સબમિટ કરવા માટે આ ફોર્મ ફરજિયાત છે. તે કંપનીના નોમિનીની ભૂમિકા નિભાવવા માટે તેમની સંમતિની પુષ્ટિ તરીકે કામ કરે છે. OPC માટે નોમિની સંમતિ ફોર્મ સામાન્ય રીતે નીચેની વિગતોને સમાવે છે:
INC-3 ફોર્મ સહિત, નોમિનીનું સંમતિ ફોર્મ OPC ના સંસ્થાપન દસ્તાવેજો સાથે સબમિટ કરવું આવશ્યક છે. INC-3 ફોર્મ એ OPC ના એકમાત્ર પ્રમોટર અથવા સભ્ય દ્વારા એક ઘોષણા છે જેમાં જણાવ્યું છે કે તેઓએ તેમના મૃત્યુ અથવા અસમર્થતાના કિસ્સામાં નોમિનીની નિમણૂક કરી છે.
OPCમાં નોમિનીની ભૂમિકા સરળ કામગીરી, સાતત્ય અને હિતધારકોના હિતોના રક્ષણ માટે અત્યંત મહત્વની છે. તેઓ કાનૂની પ્રતિનિધિ તરીકે કાર્ય કરે છે, કાનૂની ઔપચારિકતાઓનું પાલન સુનિશ્ચિત કરે છે અને અણધાર્યા ઘટનાઓના કિસ્સામાં કંપનીનું સંચાલન કરવા માટે આગળ વધે છે. INC-3 ફોર્મ નોમિનેશન પ્રક્રિયાને ઔપચારિક કરવામાં અને નોમિનીની વિગતોને ચકાસવામાં નિર્ણાયક ભૂમિકા ભજવે છે. OPCમાં નોમિનીની ભૂમિકા અને મહત્વને સમજીને, ઉદ્યોગસાહસિકો વિશ્વાસ સાથે તેમના વ્યવસાયો સ્થાપિત અને સંચાલિત કરી શકે છે, એ જાણીને કે કંપનીના હિતોને જાળવી રાખવા અને તેની સાતત્યતા સુનિશ્ચિત કરવા માટે નિયુક્ત વ્યક્તિ છે.
FACE Code of Conduct for RegTech in India (2025): Establishing a Regulatory Benchmark for Compliance Technology Introduction In June 2025,…
Critical steps Indian Entrepreneurs miss in US Company Registration Introduction Many Indian entrepreneurs want to grow their startups by starting…
Why Most Virtual CFO Services Fail Startups: A Checklist to Choose the Right One for Your BusinessIntroduction: The Virtual CFO…
Why Your Trademark Check Should Include AI-Generated Brand Names: The Next Big Blind Spot in Indian IP Filings Introduction: The…
MCA V3 Portal Update for FY 2024-25: New AOC-4 and MGT-7 Filing Requirements Explained Introduction For the financial year 2024-25,…
Hidden Costs of US Company Registration for Indians Introduction Many Indian business owners want to expand to the US for…
Leave a Comment