Articles

ઇ-શ્રમ કાર્ડ યોજના શું છે? – ઇ-શ્રમ નોંધણી માટેની પ્રક્રિયા જાણો

ઇ-શ્રમ કાર્ડ યોજના શું છે? પાત્રતા, પ્રક્રિયા અને તેને લગતી અન્ય વિગતો

શ્રમ અને રોજગાર મંત્રાલયે ઈ-શ્રમ પોર્ટલ શરૂ કર્યું છે જે અસંગઠિત કામદારોના રેકોર્ડના રાષ્ટ્રીય ડેટાબેઝને જાળવે છે, જે તેમના આધાર નંબર સાથે લિંક કરવામાં આવશે. ડેટાબેઝમાં નામ, વ્યવસાય, સરનામું, લાયકાત, કૌશલ્યનો પ્રકાર અને કુટુંબની વિગતો વગેરેનો સમાવેશ થાય છે જેથી તેઓની રોજગારની સ્થિતિને સમજવા અને તેમને સામાજિક સુરક્ષા યોજનાઓનો લાભ મળે. આ લેખમાં ઇ-શ્રમ કાર્ડ ની તમામ માહિતી આવરી લેવામાં આવી છે.

 

મુખ્ય ઉદ્દેશ્ય અસંગઠિત ક્ષેત્રોમાં કામ કરતા દરેક કામદારનો કેન્દ્રિય ડેટાબેઝ બનાવવાનો છે જેમ કે બાંધકામ કામદાર, સ્થળાંતર કામદારો, ઘરેલું સહાયક, શેરી વિક્રેતાઓ, ખેત મજૂરો, હસ્તકલા વગેરેને સામાજિક સુરક્ષા સેવાઓમાંથી મદદ કરવા અને તેમની સાથે તેમની માહિતી શેર કરવા. કલ્યાણકારી યોજનાઓ પહોંચાડવા માટે વિવિધ હિતધારકો.

 

Read in English: What is E-Shram scheme? – Know the Process for e-Shram Registration

 

ઇ-શ્રમ પોર્ટલ પર નોંધણી માટે પાત્રતા

  • ઇ-શ્રમ કાર્ડ માટે નોંધણી માટે વય મર્યાદા 16 થી 59 ની વચ્ચે છે
  • અસંગઠિત ક્ષેત્રમાં કામ કરતી કોઈપણ વ્યક્તિ ઈ-શ્રમ કાર્ડના લાભો માટે પાત્ર છે. કોઈપણ ઘર-આધારિત કામદાર, સ્વ-રોજગાર કામદાર અથવા અસંગઠિત ક્ષેત્રમાં વેતન મેળવનાર જેમ કે કૃષિ, હસ્તકલા, શેરી વિક્રેતા અથવા સંગઠિત ક્ષેત્રમાં નોકરી કરતા કોઈપણ કામદાર પરંતુ કર્મચારી રાજ્ય વીમા નિગમ (ESIC) હેઠળ નોંધાયેલ નથી અથવા EPF અથવા સરકારી કર્મચારીને અસંગઠિત કામદાર કહેવામાં આવે છે
  • વ્યક્તિ EPF/ESIC અથવા NPS (સરકાર દ્વારા ભંડોળ પૂરું પાડવામાં આવેલ) ના સભ્ય ન હોવા જોઈએ.

ઇ-શ્રમ કાર્ડ મેળવવાના ફાયદા

  •  તેનો ઉદ્દેશ્ય અસંગઠિત કામદારો માટે સામાજિક સુરક્ષા યોજનાઓના લાભો લાગુ કરવાનો છે જેનું સંચાલન શ્રમ અને રોજગાર મંત્રાલય અને અન્ય આંતર-જોડાયેલ મંત્રાલયો દ્વારા કરવામાં આવે છે.
  • ઇ-શ્રમ પોર્ટલ અસંગઠિત ક્ષેત્રોમાં કામ કરતા લોકોનો કેન્દ્રિય ડેટાબેઝ જાળવી રાખશે જેને આધાર કાર્ડ સાથે લિંક કરવામાં આવશે.
  • જે વ્યક્તિ પાસે ઈ-શ્રમ કાર્ડ છે તે પ્રધાનમંત્રી સુરક્ષા વીમા યોજના (PMSBY) હેઠળ 2 લાખના આકસ્મિક વીમા કવચ માટે હકદાર છે.
  • આ યોજના હેઠળ આપવામાં આવતા તમામ સામાજિક સુરક્ષા લાભો આ પોર્ટલ દ્વારા સીધા અસંગઠિત કામદારો સુધી પહોંચાડવામાં આવશે.
  • કેન્દ્રીય મંત્રાલય આ ડેટાબેઝની મદદથી રાષ્ટ્રીય કટોકટીમાં પાત્ર અસંગઠિત કામદારોને જરૂરી સહાય પૂરી પાડશે.
  • APIs દ્વારા વિવિધ સામાજિક સુરક્ષા અને કલ્યાણ યોજનાઓના લાભો પહોંચાડવા માટે કેન્દ્ર અને રાજ્ય સરકારોના મંત્રાલયો/વિભાગો/બોર્ડ્સ/એજન્સીઓ/સંસ્થાઓ સહિત વિવિધ હિતધારકોને નોંધાયેલા અસંગઠિત કામદારો વિશેની માહિતી પ્રદાન કરવી.

મંત્રાલયો જે ઇ-શ્રમ પોર્ટલના વહીવટ સાથે સંબંધિત છે

 ઇ-શ્રમ પોર્ટલના વહીવટ સાથે સંબંધિત વિવિધ મંત્રાલયો નીચે મુજબ છે:

  1. પોર્ટલ પર કામદારોની નોંધણી માટે શ્રમ અને રોજગાર મંત્રાલય (MoLE).
  2. ઇલેક્ટ્રોનિક્સ અને ઇન્ફોર્મેશન ટેક્નોલોજી મંત્રાલય (MeitY) સંગઠિત અથવા અસંગઠિત કાર્યકર તરીકે વપરાશકર્તાની સ્થિતિ નક્કી કરવા માટે UIDAI દ્વારા આધાર આધારિત વપરાશકર્તા નોંધણી પ્રદાન કરવા માટે.
  3. બેંક ખાતાઓ, ESIC અને EPFOની માન્યતાની સુવિધા માટે નાણાં મંત્રાલય.

ઇ-શ્રમ કાર્ડ પોર્ટલ પર નોંધણી માટેની પ્રક્રિયા

ઇ-શ્રમપોર્ટલ પર બિન-સંગઠિત કામદારોની નોંધણીની પ્રક્રિયા નીચે સૂચિબદ્ધ છે:

  • ઇ-શ્રમ પોર્ટલની સત્તાવાર વેબસાઇટની મુલાકાત લો
  • ઇ-શ્રમ પર નોંધણી કરો’ પર ક્લિક કરો
  • તમારા આધાર કાર્ડ અને કેપ્ચા સાથે લિંક થયેલ મોબાઈલ નંબર દાખલ કરો અને
  • તમે EPFO/ESIC ના સભ્ય છો કે નહીં તે પસંદ કરો (હા/ના)
  • ‘ગેટ OTP’ પર ક્લિક કરો. તમારા આધાર લિંક્ડ મોબાઈલ નંબર પર છ-અંકનો OTP મોકલવામાં આવશે.
  • OTP દાખલ કર્યા પછી, ઇ-શ્રમ માટે નોંધણી ફોર્મ ખુલશે
  • તમારો આધાર કાર્ડ નંબર દાખલ કરો, નિયમો અને શરતો સાથે સંમત થવા માટે બોક્સ પર ક્લિક કરો અને પછી સબમિટ કરવા માટે આગળ વધો.
  • તમારા રજિસ્ટર્ડ મોબાઇલ નંબર પર મોકલેલ OTP દાખલ કરો અને OTP માન્ય કરવા માટે તેના પર ક્લિક કરો.
  • સ્ક્રીન પર પહેલાથી ભરેલું ફોર્મ દેખાશે જે આધાર કાર્ડમાં આપેલી વિગતો અનુસાર ભરવામાં આવ્યું છે. તમારી વિગતો ચકાસો અને ચાલુ રાખવા માટે ક્લિક કરો.
  • તમારી અંગત વિગતો, તમારા કાયમી અને વર્તમાન રહેઠાણની વિગતો, શૈક્ષણિક લાયકાત, વ્યવસાયિક અને કૌશલ્ય વિગતો, બેંક ખાતાની વિગતો, દાખલ કરો.
  • તમને રજીસ્ટ્રેશન ફોર્મનું પૂર્વાવલોકન/સ્વ-ઘોષણા મળશે. જો બધી માહિતી યોગ્ય રીતે ભરેલી હોય તો બધી વિગતો ચકાસો અને ઘોષણા બોક્સ પર ક્લિક કરો અને આગળ વધવા સબમિટ કરો.
  • તમારા મોબાઈલ નંબર પર મોકલેલ OTP દાખલ કરો અને તેની ચકાસણી કરવા માટે તેના પર ક્લિક કરો.
  • તમારી નોંધણી પૂર્ણ થઈ ગઈ છે. તમારી સ્ક્રીન પર એક યુનિક આઇડેન્ટિફિકેશન નંબર (UAN) કાર્ડ જનરેટ થશે અને તમારે તેને ડાઉનલોડ કરવું પડશે. UAN એ 12 અંકનો કાયમી અનન્ય નંબર છે જે દરેક અસંગઠિત કામદારને ઈ-શ્રમ પોર્ટલ પર નોંધણી પછી આપવામાં આવે છે.

ઇ-શ્રમ પોર્ટલમાં નોંધણી માટે જરૂરી દસ્તાવેજો

  • આધાર નંબર
  • મોબાઈલ નંબર જે આધાર સાથે લિંક છે
  • IFSC કોડ સાથે બચત બેંક એકાઉન્ટ નંબર
  • શૈક્ષણિક પ્રમાણપત્ર
  • આવકનું પ્રમાણપત્ર
  • વ્યવસાય પ્રમાણપત્ર

ઇ-શ્રમ કાર્ડ યોજનાઓ હેઠળ ઉપલબ્ધ સામાજિક સુરક્ષા કલ્યાણ યોજનાઓ

  • પ્રધાનમંત્રી શ્રમ યોગી માન-ધન પેન્શન યોજના
  • પ્રધાનમંત્રી સુરક્ષા વીમા યોજના (PMSBY)
  • પ્રધાનમંત્રી જીવન વીમા યોજના (PMJJBY)
  • પ્રધાનમંત્રી આવાસ યોજના – ગ્રામીણ (PMAY-G)
  • અટલ પેન્શન યોજના (APY)
  • વેપારીઓ, દુકાનદારો અને સ્વરોજગાર વ્યક્તિઓ માટે રાષ્ટ્રીય પેન્શન યોજના
  • રાષ્ટ્રીય સામાજિક સહાય કાર્યક્રમ (NSAP)
  • વણકર માટે આરોગ્ય વીમા યોજના (HIS)
  • આયુષ્માન ભારત જન આરોગ્ય યોજના (AB-PMJAY).
  • નેશનલ સફાઈ કર્મચારી ફાયનાન્સ એન્ડ ડેવલપમેન્ટ કોર્પોરેશન (NSKFDC)
  • મેન્યુઅલ સ્કેવેન્જરના પુનર્વસન માટે સ્વરોજગાર યોજના

નિષ્કર્ષ

ઇ-શ્રમ પોર્ટલ એ ભારત સરકાર દ્વારા શરૂ કરવામાં આવેલ એક મહાન પહેલ છે જેમાં અસંગઠિત ક્ષેત્રોમાં નોકરી કરતી કોઈપણ વ્યક્તિ PMSBY હેઠળ 2 લાખનું આકસ્મિક વીમા કવચ મેળવવા માટે હકદાર છે. અન્ય તમામ સરકારી યોજનાઓ જે સ્થપાઈ છે અથવા ભવિષ્યમાં બનાવવામાં આવશે તે પણ આ પોર્ટલ દ્વારા પહોંચાડવામાં આવશે. કટોકટી અને રાષ્ટ્રીય રોગચાળાના સમયમાં, આ ડેટાબેઝનો ઉપયોગ અસંગઠિત ક્ષેત્રના તમામ કામદારોને જરૂરી સહાય પૂરી પાડવા માટે થઈ શકે છે.

Zarana Mehta

Zarana Mehta is an MBA in Finance from Gujarat Technology University. Though having a masters degree in Business Administration, her upbeat and optimistic approach for changes led her to pursue her passion i.e. Creative writing. She is currently working as Content Writer at Ebizfiling.

Leave a Comment

Recent Posts

Changing Your Business Name: Why MSME Registration Doesn’t Allow Name Updates?

Changing Your Business Name: Why MSME Registration Doesn't Allow Name Updates?  Introduction When businesses rebrand, the first question many ask…

3 hours ago

Highlights of the 56th GST Council Meeting held in September 2025

Highlights of the 56th GST Council Meeting held in September 2025  Introduction  The 56th GST Council Meeting, chaired by Union…

3 hours ago

Can we apply for Logo and Wordmark Registration in Single Application?

Can we apply for Logo and Wordmark Registration in Single Application? Introduction Businesses often wonder whether they can register both…

5 hours ago

Compliance Calendar for October 2025

Compliance Calendar for the Month of October 2025 Introduction As October 2025 approaches, it is crucial for businesses, professionals, and…

5 hours ago

Can I Use Different Colour Combinations After Applying Logo as a TM Application? 

Can I Use Different Colour Combinations After Applying Logo as a TM Application?  Introduction When it comes to protecting your…

6 hours ago

FLA Return Filing for NRI Investment via NRO Account: Is It Mandatory?

FLA Return Filing for NRI Investment via NRO Account: Is It Mandatory?  The FLA return NRI NRO investment applicability query…

9 hours ago